Uwagi techniczne dotyczące trasy rowerowej wzdłuż wschodniej granicy Polski:

Obecnie trasa jest na wielu odcinkach w pełni przejezdna i warto ją ostatecznie wytyczyć i zacząć promować - choć zaproponowany poniżej przebieg nie jest oczywiście ostateczny i może podlegać modyfikacjom. Problemem jest poprawne jej oznakowanie: polskie przepisy nie przewidują odpowiedniego dla długodystansowych szlaków rowerowych oznakowania. Znaki znane z rozporządzenia MI i MSWiA w sprawie znaków i sygnałów drogowych są zupełnym nieporozumieniem i nie mają nic wspólnego z systemem znaków używanych w innych krajach Europy. W każdym razie trasa rowerowa Polski Egzotycznej (nazwa robocza, bo zapożyczona bez pytania od autora "Polski Egzotycznej", Grzegorza Rąkowskiego) powinna składać się z trzech części:
Naturalnymi węzłami trasy rowerowej wzdłuż wschodniej granicy Polski są miasta ze stacjami kolejowymi: Trakiszki, Hajnówka, ale także Białystok (skąd możliwy jest łatwy dojazd rowerem do szlaku; miasto jednak powinno ułatwić ruch rowerowy z dworca PKP w kierunku na Zabłudów), Hrubieszów (ale także Chełm), Werchrata, Przemyśl i Sanok/Zagórz. W zasadzie podstawy infrastruktury transportowej już istnieją (pociągi z Warszawy do Suwałk i z Gliwic do Sanoka i Zagórza w wakacje prowadzą wagony rowerowe) ale przydatne byłoby wprowadzenie dodatkowych wagonów rowerowych np. z Warszawy do Białegostoku, Hrebennego i Przemyśla przez Kraków. Bez tych wagonów niemożliwe będą przejazdy większych (np. pięcioosobowych) grup rowerzystów. Skokowy wzrost atrakcyjności i dostępności trasy może nastąpić po wprowadzeniu na trasy lokalne lekkich szynobusów niskopodłogowych, z miejscami do przewozu rowerów i kursujących kilka- kilkanaście razy dziennie w sposób skoordynowany z pociągami dalekobieżnymi docierającymi do stacji w Białymstoku, Lublinie czy Przemyślu, a nawet Rzeszowie.

Propozycja szczegółowego przebiegu trasy rowerowej i ewentualnych inwestycji infrastrukturalnych (nie obejmuje szczegółów oznakowania, które jest odrębną kwestią - obecne znaki tras rowerowych wymienione w Rozporządzeniu o znakach i sygnałach drogowych nie nadają się do profesjonalnego oznakowania tras rowerowych i wymaga to odrębnej dyskusji):
  1. Przemyśl - Bolestraszyce - Wyszatyce - Niziny. Droga Wyszatyce - Niziny wymaga naprawy, obecnie po deszczu tworzy się tam okropne błoto. Wskazane wprowadzenie nawierzchni utwardzonej, asfaltowej. Na stacji PKP Przemyśl główny potrzebny jest punkt informacyjny dla rowerzystów, konieczna jest przebudowa wylotu na Bolestraszyce i ułatwienia dla rowerzystów na wylotach z miasta (np. droga rowerowa lub inne podobne rozwiązanie łączące dworzec i drogę na Bolestraszyce).
  2. Niziny - kładka na rzece San - Nakło. Droga od kładki do Nakła wymaga ulepszenia: przede wszystkim odwodnienia. Położenie asfaltu nie jest niezbędne, ale koniecznie trzeba ulepszyć nawierzchnię wałowanym kruszywem i żwirem.
  3. Nakło - Chotyniec: bez zmian.
  4. Chotyniec - Wielkie Oczy: Możliwe dwa warianty: ruch po drodze krajowej nr 4 do Korczowej i zjazd na Budzyń, albo odbudowa kładki na rzece Szkło i naprawa nawierzchni dawnego nasypu kolejki wąskotorowej od wsi Łapajówka do Tuchli. W pierwszym etapie odcinek raczej można otworzyć bez inwestycji, bo ruch na drodze krajowej jest mały.
  5. Wielkie Oczy - Majdan Lipowiecki - Budomierz: Konieczne jest precyzyjne oznakowanie i poprawa nawierzchni drogi z Wielkich Ócz na Majdan przez las.
  6. Budomierz - Basznia - Horyniec Zdrój - Werchrata: bez zmian. Werchrata może być jednym z punktów wylotowych trasy (PKP - sezonowe bezpośrednie połączenie z Wrocławiem i Krakowem)
  7. Werchrata - Siedliska - Hrebenne: Tu trzeba sprawdzić istnienie drogi numer 867 z Werchraty do Siedlisk. Droga, którą przebyłem nie nadaje się do niczego poza pchaniem rowerów. Jeśli rzeczywiście nie ma innej drogi, to nawierzchnię należy ulepszyć.
  8. Hrebenne - Kornie - Nowy Machniów - Dyniska - Tarnoszyn: odcinek nie wymaga inwestycji, przy czym konieczne jest bardzo dobre oznakowanie obu skrętów na drodze numer 17/E327 oraz być może rozważenie budowy azylów i wysp na obu skrzyżowaniach. Od Kornia do St. Machniowa trzeba poprawić nawierzchnię, ale to w ramach zadań administracji drogowej i inwestycji lokalnych.
  9. Tarnoszyn - Szczepiatyń - Wasylów - Chłopiatyń - Uśmierz - Dołhobyczów: bez większych zmian. Poprawa nawierzchni.
  10. Dołhobyczów - Zaręka - Gołębie - Kryłów - Ślipcze - Hrubieszów: bez zmian, poprawa nawierzchni. Konieczne jest dobre oznakowanie w Hrubieszowie i dobra tablica informacyjna z zaznaczonymi noclegami i sklepami/warsztatami rowerowymi. Hrubieszów powinien stać się jednym z ważniejszych punktów trasy, bo ma dobrze (choć rzadko) skomunikowaną stację kolejową i znajduje się na granicy odcinka południowego o trudniejszym, bardziej górskim charakterze oraz odcinka środkowego, o charakterze nizinnym. W Hrubieszowie warto w niektórych miejscach rozważyć budowę małych rond (np. skrzyżowanie drogi wylotowej na Ślipcze i Dołhobyczów z drogą na Zosin) ze względu na spodziewany duży ruch rowerowy i kolizje ze sporym lokalnym i tranzytowym ruchem samochodowym. Na tym skrzyżowaniu oraz na stacji PKP powinny powstać punkty informacyjne trasy.
  11. Hrubieszów - Zosin - Matcze - Dorohusk - Włodawa - Sławatycze: bez żadnych większych zmian, w niektórych miejscach mogą być wskazane małe ronda (np. Sławatycze, skrzyżowanie z drogą krajową numer 63 przy przejściu granicznym).
  12. Sławatycze - Terespol - Janów Podlaski: gdzieniegdzie wskazana korekta nawierzchni, zwłaszcza eliminacja kostki brukowej (chyba w Terespolu). W Terespolu na skrzyżowaniu z drogą krajową nr 2 (E30) wskazana przebudowa (wyspa dzieląca, azyl w jezdni itp.). W Pratulinie są bardzo dobre, wzorcowe wręcz małe ronda. W Janowie konieczna jest radykalna poprawa informacji dla rowerzystów i drogowskazy oraz wielojęzyczna informacja o przeprawie promowej w Gnojnie. Przeprawa promowa może być istotną atrakcją turystyczną tego odcinka trasy rowerowej i obecny system (wzywanie telefoniczne) powinien być jakoś uzupełniony - np. o wzywanie przez SMS i zdalną płatność SMS-em lub kartą płatniczą z obsługą w językach obcych. Baza noclegowa w rejonie Janowa Podlaskiego już istnieje, podobnie lokalne szlaki rowerowe które wymagają jednak jakiegoś opisu i drogowskazów, bo wprowadzają w błąd turystów dalekobieżnych. Zdecydowanie należy poprawić oznakowanie dojazdu do promu w Gnojnie i obecną nawierzchnię nieutwardzoną dojazdu, bo może być trudnoprzejezdna w niepogodę.
  13. Niemirów - Radziwiłłówka - Nurzec Stacja - Kleszczele - Hajnówka: konieczna jest eliminacja kocich łbów za Niemirowem na odcinku do Radziwiłłówki. Poza tym bez większych zmian. Konieczne jest dobre oznakowanie rowerowe w Hajnówce (wloty do miasta i stacja PKP). Warto również wprowadzić dodatkowe oznakowanie na stacjach okolicznych (Nurzec, Czeremcha itp.).
  14. Hajnówka - Białowieża - Masiewo - Siemianówka - Juszkowy Gród - Szymki - Jałówka: żadnych zmian nie trzeba, tylko oznakowanie. Białowieża wymaga lepszego oznakowania rowerowych tras wlotowych od strony Narewki i ewentualnie Masiewa w tym informacji o nawierzchni. Hajnówka i Białowieża to kolejny punkt węzłowy trasy: wynika to ze stosunkowo dobrego powiązania kolejowego Hajnówki oraz położenia na styku odcinka centralnego (Hrubieszów - Białowieża), łatwego, nizinnego i w zasadzie gotowego do użytkowania oraz odcinka północnego (Białowieża - Sokółka - Trakiszki - Puńsk). Bardzo dobra baza hotelowa, banki, restauracje. Wskazane wzmocnienie bazy warsztatowej rowerów (części zamienne, serwis itp.).
  15. Jałówka - Świsłoczany - Mostowlany - Bobrowniki: konieczne wyasfaltowanie tego odcinka. Na razie nie nadaje się on do turystyki rowerowej, można go polecać jako odcinek pieszy połączony z pchaniem rowerów lub bardzo powolną jazdę terenową, wynagrodzoną przepięknymi widokami. W gorszą pogodę odcinek może być nieprzejezdny rowerem.
  16. Bobrowniki - Kruszyniany - Krynki - Sokółka: odcinek od Bobrownik do Kruszynian musi zostać wyasfaltowany. Nie nadaje się do turystyki rowerowej, zwłaszcza biorąc pod uwagę ruch samochodów ciężarowych. W deszczu i po deszczu może być nieprzejezdny rowerem. Szkoda, bo miejsce ma wielki potencjał turystyczny. Szosa w rejonie Krynek, w samych Krynkach a szczególnie krótki odcinek drogi krajowej numer 676 (Krynki - Białystok) od Krynek do rozjazdu na Szudziałowo i Sokółkę wymaga przebudowy: poszerzenia, poprawy poboczy i ich poszerzenia ze względu na duży ruch i geometrię drogi. Tu uwaga: należy rozważyć inny docelowy przebieg odcinka, z ruchem od Krynek w kierunku północnym na miejscowość Jurowlany, Babiki, Wojnowice, Klimówkę, Nowodziel i Kuźnicę.
  17. Sokółka - Dąbrowa Białostocka - Lipsk - Puszcza Augustowska - Sejny - Trakiszki (alternatywnie: Kuźnica, Nowy Dwór, Rygałówka, Wolkusz/Puszcza Augustowska, Budwieć, Sejny, Trakiszki): Tego odcinka nie przejechałem na rowerze i dopiero należałoby go zbadać pod kątem przydatności dla turystyki rowerowej. Należy też sprawdzić drogę Sejny - Suwałki i przebieg międzynarodowej trasy EuroVelo 11 tamże, zaznaczonej na mapie suwalszczyzny (wyd. Copernicus).
Zobacz opis wyprawy Polska Egzotyczna Rowerem 2004 tutaj.

Opracowanie - Marcin Hyła, 2004. Wszelkie uwagi i spostrzeżenia mile widziane.